W sprawach dotyczących kredytów opartych na wskaźniku WIBOR zapadają wyroki, które w istotny sposób kształtują linię orzeczniczą w sporach między konsumentami a bankami. Sędziowie rozpatrujący te sprawy zwracają uwagę na przejrzystość warunków umownych, mechanizm naliczania rat oraz wpływ zapisów na sytuację kredytobiorcy. Sprawdźmy, jakie są najczęstsze wyroki wydawane w sprawach WIBOR.
Wyeliminowanie z umowy wszystkich składników oprocentowania
W wyrokach dotyczących kredytów indeksowanych stawką WIBOR sądy czasami decydują o całkowitym usunięciu z umowy wszelkich składników oprocentowania. Gdy kredytobiorca składa pozew o WIBOR, żąda, by bank usunął nieprawidłowe klauzule odnoszące się do tego wskaźnika. Sędzia może zdecydować, że umowa pozostaje, ale stopy procentowe oparte na WIBOR są nieważne. To oznacza, że bank nie może naliczać żadnych opłat powiązanych ze wskaźnikiem.
Zwolnienie kredytobiorców ze spłaty na czas procesu
W ramach zabezpieczenia roszczenia, sądy mogą zwolnić kredytobiorców z obowiązku płacenia rat kredytu na czas trwania postępowania. Przykładem jest postanowienie Sądu Okręgowego w Kaliszu z dnia 20 października 2023 roku, które w całości zwolniło kredytobiorców z obowiązku spłaty rat kredytu hipotecznego. Kredytobiorcy domagali się ustalenia nieważności umowy kredytu złotowego o zmiennym oprocentowaniu z uwagi na wady WIBOR-u. Pomogliśmy klientowi złożyć wniosek o zabezpieczenie. Sąd wydał postanowienie po zapoznaniu się z odpowiedzią banku na pozew, co pozwoliło na dogłębną ocenę sprawy.
Usunięcie z umowy WIBOR‑u i pozostawienie marży
Jeśli sąd stwierdzi, że warunki oprocentowania zapisane w umowie są niekorzystne lub nieprzejrzyste dla klienta, niekiedy nakazuje usunięcie WIBOR z umowy kredytowej, pozostawiając jedynie marżę banku. W efekcie oprocentowanie staje się stałe i łatwiejsze do przewidzenia. Taka zmiana może obniżyć wysokość raty, szczególnie gdy WIBOR był wysoki. Jest to konkretna korzyść dla gospodarstwa domowego, bo rata przestaje zależeć od rynku pieniężnego, a konsument wie z góry, ile zapłaci przez cały czas trwania zobowiązania. Naszym klientom staramy się znaleźć dobrych adwokatów od spraw bankowych, którzy wspierają w procesie odwiborowania kredytu hipotecznego.
Zastąpienie WIBOR innym wskaźnikiem
Niektóre indywidualne sprawy i pozwy grupowe o WIBOR kończą się decyzją sądu o zamianie dotychczasowego mechanizmu oprocentowania na inny, uznawany za bardziej przejrzysty. Może to być wskaźnik oparty na stopie referencyjnej NBP czy rentowności obligacji skarbowych. W związku z trwającą reformą rynku finansowego w Polsce WIBOR ma zostać zastąpiony nowym parametrem POLSTR, faktycznie opartym na rzeczywistych transakcjach, co jest planowane na koniec 2027 roku. Nowy sposób ustalania oprocentowania ma ograniczyć ryzyko gwałtownych zmian i pozwolić lepiej przewidywać wysokość rat. Klient powinien zyskać większą kontrolę nad swoim zobowiązaniem.
Zamiana oprocentowania zmiennego na stałe
W niektórych przypadkach sąd decyduje o przekształceniu zmiennego oprocentowania opartego na WIBOR‑ze na stałe oprocentowanie. Dzięki temu dana osoba zna wysokość raty przez całą spłatę. Gdy kredytobiorca występuje z pozwem o WIBOR, domaga się zabezpieczenia spłaty w przewidywalnej formie. Przykładowo rata 3 000 zł miesięcznie przez kolejne lata się nie zmienia. Taki wyrok eliminuje ryzyko związane z wahaniami stóp procentowych. Bank nie może potem domagać się powrotu do wcześniejszych warunków ani naliczać odsetek od WIBOR-u.
Unieważnienie umowy kredytu w całości
Najdalej idącym sposobem obrony interesu klienta jest stwierdzenie nieważności całej umowy kredytu z WIBOR-em. Gdy przeważą przesłanki abuzywności, np. brak transparentności klauzul dotyczących zasad oprocentowania, które wpłynęły na decyzję o zaciągnięciu zobowiązania, sąd może zakończyć sprawę stwierdzeniem nieważności kredytu. W efekcie kredytobiorca nie musi już regulować dalszych rat, a bank ma obowiązek zwrócić dotychczas wpłacone środki. Taka decyzja wpływa znacząco na sytuację finansową, choć proces trwa długo i wymaga precyzyjnego przygotowania.
Wyroki sądowe w sprawach kredytów z WIBOR dotyczą najczęściej usunięcia tego wskaźnika z umowy lub zastąpienia go innym mechanizmem oprocentowania. Zdarza się również, że sąd decyduje o wyeliminowaniu wszystkich składników oprocentowania. Najdalej idącym, a jednocześnie najrzadziej spotykanym rozstrzygnięciem, jest unieważnienie całej umowy kredytu.